Raport: 10 përqindëshi i popullsisë botërore zotëron tre të katërtat e gjithë pasurisë globale

Sipas Raportit Botëror për Pabarazinë 2026, i publikuar së fundmi, 10 përqindëshi më i pasur i popullsisë botërore zotëron tashmë tre të katërtat e gjithë pasurisë personale globale.

Situata nuk ndryshon shumë as për të ardhurat: 50 përqindëshi i sipërm i fituesve përvetëson mbi 90 përqind të të ardhurave totale, ndërsa gjysma më e varfër e botës merr më pak se 10 përqind.

Raporti, i cili publikohet çdo vit që nga viti 2018, thekson se edicioni i vitit 2026 vjen në një moment kritik. Në mbarë botën, standardet e jetesës për shumë njerëz janë në stagnim, ndërsa pasuria dhe pushteti po përqendrohen gjithnjë e më shumë në majë të piramidës.

Dallimet mes pabarazisë së pasurisë dhe asaj të të ardhurave

Nivelet e pasurisë dhe të ardhurave nuk ecin gjithmonë paralelisht. Më të pasurit nuk janë domosdoshmërisht edhe ata që fitojnë më shumë, çka nxjerr në pah ndarjen e vazhdueshme mes asaj që njerëzit fitojnë dhe asaj që zotërojnë.

Pasuria përfshin vlerën totale të aseteve të një personi – si kursimet, investimet ose pronat – pasi zbriten borxhet.

Në vitin 2025:

• 10 përqindëshi më i pasur zotëronte 75 përqind të pasurisë globale

• 40 përqindëshi i mesëm mbante 23 përqind

• 50 përqindëshi i poshtëm kontrollonte vetëm 2 përqind

Që nga vitet 1990, pasuria e miliarderëve dhe centimilionerëve është rritur me rreth 8 përqind në vit, pothuajse dyfishin e ritmit të rritjes së pasurisë së gjysmës më të varfër të popullsisë botërore.

0.001 përqindëshi më i pasur – më pak se 60 mijë multimilionerë – kontrollon tani trefishin e pasurisë së gjysmës së njerëzimit. Pjesa e tyre është rritur nga gati 4 përqind në vitin 1995 në mbi 6 përqind sot.

Edhe pse më të varfrit kanë bërë përparime të vogla, ato zbehen nga akumulimi i shpejtë i pasurisë në majë, duke krijuar një botë ku një pakicë shumë e vogël mban fuqi financiare të jashtëzakonshme, ndërsa miliarda njerëz vazhdojnë të luftojnë për siguri ekonomike bazë.

Si maten të ardhurat?

Të ardhurat maten mbi bazën e fitimeve para taksave, pasi llogariten kontributet për pension dhe sigurimin e papunësisë.

Në vitin 2025:

• 10 përqindëshi më i pasur përfitoi 53 përqind të të ardhurave globale

• 40 përqindëshi i mesëm mori 38 përqind

• 50 përqindëshi i poshtëm fitoi vetëm 8 përqind

Shembull ilustrues: nëse bota do të përbëhej nga 10 persona dhe të ardhurat totale do të ishin 100 dollarë, personi më i pasur do të merrte 53 dollarë, katër personat e radhës do të ndanin 38 dollarë, ndërsa pesë të fundit do të ndanin mes tyre vetëm 8 dollarë.

Si ndahen pasuria dhe të ardhurat sipas rajoneve?

Pabarazia paraqitet shumë ndryshe në rajone të ndryshme të botës. Vendlindja mbetet një nga faktorët më përcaktues për të ardhurat dhe pasurinë që një individ mund të ndërtojë. Megjithatë, rajonet përfshijnë si vende të pasura ashtu edhe të varfra, dhe shifrat në raport janë mesatare.

Në vitin 2025:

• Amerika e Veriut dhe Oqeania, të grupuara së bashku në raport, kishin pasuri mesatare 338 përqind të mesatares botërore, duke qenë rajoni më i pasur globalisht

• Pjesa e të ardhurave ishte 290 përqind e mesatares botërore, gjithashtu më e larta në botë

Pas tyre renditen Evropa dhe Azia Lindore, mbi mesataren globale, ndërsa pjesë të mëdha të Afrikës nën-Sahariane, Azisë Jugore, Amerikës Latine dhe Lindjes së Mesme mbeten shumë poshtë mesatares botërore.

Cilat vende kanë pabarazinë më të lartë të të ardhurave?

Afrika e Jugut ka nivelin më të lartë të pabarazisë së të ardhurave në botë:

• 10 përqindëshi më i pasur fiton 66 përqind të të ardhurave totale

• 50 përqindëshi i poshtëm merr vetëm 6 përqind

Vende të Amerikës Latine si Brazili, Meksika, Kili dhe Kolumbia tregojnë një prirje të ngjashme, ku 10 përqindëshi më i pasur përfiton gati 60 përqind të të ardhurave.

Vendet evropiane paraqesin një tablo më të balancuar:

• Në Suedi dhe Norvegji, 50 përqindëshi i poshtëm fiton rreth 25 përqind të të ardhurave totale

• 10 përqindëshi më i pasur merr më pak se 30 përqind

Shumë ekonomi të zhvilluara, përfshirë Australinë, Kanadanë, Gjermaninë, Japoninë dhe Mbretërinë e Bashkuar, qëndrojnë në mes:

• 10 përqindëshi më i pasur fiton 33–47 përqind

• 50 përqindëshi i poshtëm merr 16–21 përqind

Në Azi, shpërndarja e të ardhurave është e përzier:

• Bangladeshi dhe Kina kanë strukturë më të balancuar

• India, Tajlanda dhe Turqia mbeten shumë të përqendruara në majë, me 10 përqindëshin më të pasur që fiton mbi gjysmën e të ardhurave

Cilat vende kanë pabarazinë më të lartë të pasurisë?

Edhe në pabarazinë e pasurisë, Afrika e Jugut kryeson:

• 10 përqindëshi më i pasur kontrollon 85 përqind të pasurisë personale

• 50 përqindëshi i poshtëm ka pjesë negative, që do të thotë se borxhet e tyre tejkalojnë asetet

Rusia, Meksika, Brazili dhe Kolumbia shfaqin një model të ngjashëm, ku më të pasurit përvetësojnë 70 përqind ose më shumë, ndërsa më të varfrit marrin vetëm 2–3 përqind.

Vendet evropiane si Italia, Danimarka, Norvegjia dhe Holanda janë relativisht më të balancuara:

• 40 përqindëshi i mesëm kap rreth 45 përqind

• 50 përqindëshi i poshtëm merr një pjesë disi më të madhe, edhe pse 10 përqindëshi më i pasur mbetet dominues

• Megjithatë, në Suedi dhe Poloni, 50 përqindëshi i poshtëm ka pasuri neto negative

Edhe vende shumë të pasura si Shtetet e Bashkuara, Mbretëria e Bashkuar, Australia dhe Japonia janë larg barazisë:

• 10 përqindëshi më i pasur zotëron mbi gjysmën e pasurisë

• 50 përqindëshi i poshtëm mbetet me vetëm 1–5 përqind

Ekonomitë në zhvillim të Azisë – përfshirë Kinën, Indinë dhe Tajlandën – shfaqin gjithashtu pabarazi të theksuara, ku 10 përqindëshi më i pasur kontrollon rreth 65–68 përqind të pasurisë, duke dëshmuar një përqendrim të vazhdueshëm në majë. /Al Jazeera/