Paralajmërimi i udhëheqësve evropianë: Plani amerikan rrezikon kohezionin e BE-së

Udhëheqësit evropianë dhe ata perëndimorë miratuan një deklaratë të përbashkët lidhur me planin 28-pikësh të SHBA-së për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë, gjatë samitit të G20-s në Afrikën e Jugut.

Në deklaratë, ata ritheksuan se “kufijtë nuk duhet të ndryshohen me forcë”, ndërsa shprehën shqetësimin për kufizimet e propozuara ndaj forcave të armatosura të Ukrainës, duke paralajmëruar se kushte të tilla do ta linin vendin të pambrojtur ndaj agresioneve të ardhshme.

Udhëheqësit deklaruan se mirëpresin përpjekjet e SHBA-së për të sjellë paqe, duke pranuar se plani përmban elementë të rëndësishëm për një zgjidhje të drejtë dhe afatgjatë.

Megjithatë, ata theksuan se dokumenti kërkon ende punë të mëtejshme, dhe shprehën gatishmërinë për të bashkëpunuar në mënyrë që çdo marrëveshje e ardhshme paqeje të jetë e zbatueshme.

Deklarata ndalet edhe te pikat që prekin BE-në dhe NATO-n, duke theksuar se çdo zbatim i elementëve të planit kërkon pëlqimin e vendeve anëtare përkatëse.

Në mbyllje, nënshkruesit theksojnë mbështetjen e tyre të fortë dhe të vazhdueshme për Ukrainën, dhe angazhohen për koordinim të ngushtë me Kievin dhe SHBA-në teksa proceset për planin 28-pikësh dhe perspektivat për paqe vijojnë.

Deklarata është firmosur nga Presidenti i Këshillit Evropian Antonio Costa, Presidentja e Komisionit Ursula von der Leyen, Kancelari gjerman Friedrich Merz, Presidenti francez Emmanuel Macron, Kryeministri britanik Keir Starmer, Kryeministrja italiane Giorgia Meloni, Kryeministri spanjoll Pedro Sanchez, Presidenti finlandez Alexander Stubbs, Kryeministri holandez Dick Schoff, Kryeministri irlandez Michail Martin, Kryeministri norvegjez Jonas Gaard Støre, Kryeministri kanadez Mark Carney dhe Kryeministrja japoneze Sanae Takaichi.

Çfarë nënkupton plani Trump për Evropën?

Sipas analizave, përfshirë raportimin e protothema.gr, plani amerikan me 28 pika nuk është një plan paqeje në kuptimin tradicional. Ai përfaqëson kuadrin e parë politik amerikan që pranon realitetin se:

Rusia mbetet në pozicionet aktuale, Ukraina humb territor, Perëndimi nuk mund (ose nuk dëshiron) të mbajë financimin e pakufizuar të luftës.

Për SHBA-në kjo paraqitet si “realizëm”, ndërsa për Evropën kjo është fillesa e një stuhie të re gjeopolitike, me pasoja për ekuilibrat dhe unitetin e kontinentit.

Rreziqet kryesore për Evropën: Plani lëviz në tri drejtime kryesore, ngrirja e vijave të frontit në pozicionet aktuale, neutraliteti i detyruar i Ukrainës jashtë NATO-s, me ushtri të reduktuar si dhe riintegrimi gradual i Rusisë në sistemin ndërkombëtar, në këmbim të garancive të kufizuara të sigurisë.

Për Evropën, kjo do të thotë: Jetesë për vite me radhë pranë një Rusie më të fortë në Lindje dhe një Ukraine të dobësuar dhe rikonstruksion i të gjithë arkitekturës së sigurisë në kontinent.

Për herë të parë që nga viti 1945, një fuqi e huaj ndryshon kufijtë në Evropë, dhe BE-ja duhet të zgjedhë nëse do ta pranojë faktin e kryer apo do ta kundërshtojë – këtë herë pa ombrellën e plotë amerikane.

Në këtë realitet të ri, presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky përballet me dilemën më të vështirë të presidencës së tij, ndoshta të gjithë jetës së tij politike.