Si GHF e ktheu shpërndarjen e ndihmave në Gaza në një kurth vdekjeje

Një video nga Gaza. Një ditë me diell. Pa re.

Qindra njerëz të djersitur shtrihen ngjeshur bashkë mbi rërën e nxehtë, sa të shikojë syri. Prisnin. Krismat e armëve shpërthejnë drejt tyre. Përkulen me kokë.

Në mes të turmës ngrihet një grumbull rëre. Plumbat e qëllojnë vazhdimisht, duke ngritur reza pluhuri. Njerëzit thërrasin njëri-tjetrin të mos lëvizin. Të shtënat vazhdojnë. Një video që përmbledh një realitet të tërë.

Që nga fillimi i luftës së saj mbi Gazën, Izraeli ka kufizuar sasinë e ndihmave humanitare që lejohen të hyjnë në territor si një taktikë presioni. Qëllimi i deklaruar: fitore ushtarake. Qëllimi i padeklaruar: spastrim etnik.

Për dy vite, Izraeli u përpoq të fshihte imazhet e tmerrshme të fëmijëve të uritur, duke u frikësuar nga presioni ndërkombëtar. Por muajt e fundit i ka trajtuar këto imazhe si thjesht një problem të imazhit publik, duke i mohuar ose duke hedhur dyshime mbi historinë mjekësore të fëmijëve të uritur, sikur të ishte e ligjshme t’i lësh fëmijët të vdesin nga uria nëse kishin sëmundje të mëparshme.

Kufizimi i ushqimit funksionon në katër nivele.
Së pari, duke reduktuar në mënyrë drastike ndihmat që hyjnë në Gaza.
Së dyti, duke mbështetur milici të armatosura që plaçkitin një pjesë të ndihmave dhe i shesin me çmime të larta, duke sfiduar Hamasin dhe duke minuar qeverisjen e tij.
Së treti, duke kërkuar të copëtojë shoqërinë gazase nga brenda. Izraeli ka shënjestruar jo vetëm policë e punonjës komunalë, por edhe vullnetarë, mjekë dhe gazetarë.
Së katërti, është në qendër të këtij artikulli: përdorimi i ashtuquajturës Gaza Humanitarian Foundation (GHF) si një mbulesë për të pretenduar se ndihma po hyn në territor.

Në praktikë, GHF i mundëson Izraelit të përdorë shpërndarjen e ndihmave për të shtyrë popullsinë drejt jugut. Në muajt e fundit, këto pika shpërndarjeje, të përqendruara në jug, janë shndërruar në kurthe vdekjeje. Deri tani, mbi 2.000 njerëz janë vrarë në rrugën drejt ose pranë qendrave të shpërndarjes, dhe mijëra të tjerë janë plagosur.

Kaosi si qëllim
Motivi i përsëritur i shpërndarjes së ndihmave të GHF është kaosi.

Organizata e mbështetur nga SHBA operon katër pika shpërndarjeje – një në qendër të Gazës dhe tre në jug. Ato ndodhen larg qendrave të popullsisë, në zona nën kontrollin ushtarak izraelit, të ruajtura nga kompani private amerikane sigurie. Pikat nuk hapen çdo ditë dhe kur hapen, ndonjëherë qëndrojnë hapur vetëm 20 minuta ose më pak.

Njoftimet e hapjes bëhen vetëm në faqen e Facebook-ut të GHF – ndonjëherë disa orë para, ndonjëherë minuta para, madje edhe pasi të kenë mbyllur – duke e bërë të pamundur për njerëzit që jetojnë 8-12 km larg t’i arrijnë në kohë. Për më tepër, pa energji elektrike apo internet të qëndrueshëm, shumë banorë nuk kanë as mundësi të shohin njoftimet.

GHF publikon rrugë të supozuara të sigurta, por në realitet palestinezët duhet të kalojnë në zona nën kontroll izraelit dhe në qytete të shkatërruara pa asnjë orientim. Si rezultat, dhjetëra mijëra njerëz grumbullohen paraprakisht rreth pikave, duke pritur të hapen dhe duke shpresuar për më të mirën. Shpërndarja vetë është një rrëmujë totale: kutitë e ndihmave vendosen brenda pikave dhe palestinezët duhet të vrapojnë për të kapur ç’të munden.

Sipas shifrave të GHF, deri më 3 shtator, pra tre muaj e gjysmë nga fillimi i operacionit, ishin shpërndarë 152 milionë racione ushqimore. Me një llogari të shpejtë, kjo është më pak se një e katërta e racioneve të nevojshme për Gazën në atë periudhë. Një pjesë e furnizimit përfundon në treg: individë që shesin miellin për të blerë ushqim më të shëndetshëm, ose tregtarë e profiterë që dërgojnë njerëz të kapin furnizime për t’i rishitur me çmime marramendëse.

Edhe siguria në këto pika dominohet nga kaosi. Një rojtar i UG Solutions, i kontraktuar për siguri, tha se kompania kurrë nuk i kontrolloi punonjësit. Madje as nuk verifikoi nëse dinin të përdornin armët që u jepeshin.

Një tjetër punonjës tha se rojat hynin në Gaza me viza turistike, edhe pse mbanin armë automatike dhe ishin të autorizuar t’i përdornin kundër civilëve. Asnjëri prej tyre nuk mori rregulla për angazhimin. Përkundër kontaktit të afërt me civilët, vetëm një përkthyes caktohej për çdo pikë. Propozimi për të vendosur tabela ose altoparlantë për komunikim me palestinezët u refuzua për arsye buxheti.

Sulme ndaj atyre që kërkojnë ndihmë
Dëshmi gojore, video nga kërkuesit e ndihmës, deklarata nga ish-punonjës të GHF, rrëfime nga ushtarë izraelitë dhe raporte të mjekëve të huaj në Gaza pikturojnë të njëjtën pamje: zjarr i vazhdueshëm për t’i trembur njerëzit të mos afrohen deri në kohën e caktuar, i ndjekur nga më shumë zjarr për t’i shpërndarë pasi furnizimet shpërndahen.

Dëshmitarët raportojnë të shtëna snajperësh, dronësh, tankesh, artilerie, helikopterësh, zjarr nga marina dhe gaz lotsjellës. Kërkuesit e ndihmës shtypen në turma, mbyten nga përzierja vdekjeprurëse e gazit lotsjellës, vapës dhe mbipopullimit, ose rrihen nga të tjerë që përpiqen t’u marrin ushqimin e kapur.

Mark Brauner, një mjek amerikan që punoi në spitalin Nasser në Khan Younis, përshkroi një model plagësh të sakta me plumba në kokë, qafë dhe gjoks.

Një tjetër mjek në spital, Nick Maynard, kirurg konsulent nga Britania, tha se kishte ditë kur dhjetëra pacientë silleshin me plagë pikërisht në ato zona – “sikur dikush të ishte duke bërë një ushtrim të gjallë qitjeje”.

Një hetim i Sky News mbi të dhënat e qershorit gjeti një lidhje mes numrit të shpërndarjeve të ushqimit dhe numrit të viktimave: në ditët me më shumë shpërndarje, më shumë palestinezë vriteshin e plagoseshin.

Sipas një punonjësi të nënkontraktorit Safe Reach Solutions (SRS), Izraeli përdor gjithashtu pikat e shpërndarjes për mbledhje të dhënash.

Kamera, disa me sisteme njohjeje të fytyrës, vendosen në pika. Pamjet transmetohen në një dhomë kontrolli brenda një kontejneri transporti në anën izraelite të kalimit Kerem Shalom, të stafuar nga ushtarë izraelitë dhe analistë amerikanë.

Nëse një person i interesit shfaqet në njërën nga kamerat, emri dhe mosha i shfaqen në ekran – duke treguar lidhje mes databazave të GHF dhe aparatit të sigurisë izraelit – dhe ushtarët e fusin në listat e tyre.

Një rrjet i turbullt kompanish dhe interesash
Emri GHF i referohet një rrjeti prej të paktën gjashtë entitetesh që punojnë së bashku në mënyrë jo transparente.

GHF është fytyra publike, organizata që shpërndan ndihma. Ajo drejtohet nga Johnnie Moore Jr, një predikues evangjelik pranë Donald Trump dhe Benjamin Netanyahu, dhe John Acree, ish-zyrtar i USAID. Përkrah tyre, GHF kontraktoi SRS, të drejtuar nga Phil Reilly, ish-oficer i CIA-s që trajnoi milici në Amerikën Qendrore dhe më pas kaloi në kompani private mercenarësh.

SRS, e regjistruar në Wyoming, lidhet gjithashtu me kompaninë amerikane të sigurisë UG Solutions. Kjo e fundit drejtohet nga Jameson Govoni, veteran i forcave speciale amerikane që ka operuar në Amerikën Qendrore dhe një herë e ka përshkruar veten si “një degjeneruar nga Bostoni që iu bashkua ushtrisë për të lënduar ata që na lënduan”.

Degën izraelite të SRS e drejton Charles Africano, ish-mercenar amerikan tashmë i lidhur me firmën tjetër private, Quiet Professionals. GHF kontraktoi gjithashtu Arkel International, një kompani amerikane logjistike e ndërtimore që punëson mes të tjerëve edhe biznesmenin izraelit Hezi Bezalel, i njohur për sipërmarrje sigurie në Afrikë.

Asnjë prej këtyre kompanive apo individëve nuk ka përvojë në ndihma humanitare.

Fondacioni pretendon se kostot e tij ditore të operimit arrijnë rreth 2 milionë dollarë në ditë, ndonëse kjo gjashtëfishohet nëse llogariten pagat e rojeve (1.380 – 1.700 dollarë/ditë) dhe të paramedikëve (2.500 dollarë/ditë).

Burimet e financimit janë qëllimisht të turbullta. Izraeli ka alokuar 700 milionë shekelë (210 milionë dollarë) për GHF dhe së fundmi raportohet se ministri i Financave Bezalel Smotrich do të dedikojë edhe 3 miliardë shekelë (897 milionë dollarë), nga të cilat 1.6 miliardë janë buxhetuar tashmë. SHBA ka premtuar gjithashtu mbështetje, fillimisht 30 milionë në qershor, por deri në gusht kishte dhënë vetëm një të dhjetën.

Izraeli kundër organizatave ndërkombëtare
Në javët e fundit, është vërejtur një fushatë për rehabilitimin e imazhit të GHF.

Fondacioni promovon veten si një kanal të sigurt dhe efikas që ofron akses të drejtpërdrejtë në ushqim e ndihma, duke akuzuar kritikët për “gënjeshtra” dhe “ndihmë Hamasit”. Ai përforcon narrativën se OKB-ja dhe agjencitë tradicionale humanitare janë të paafta të fusin ndihma në Gaza, duke injoruar faktin se është vetë Izraeli që i pengon.

Izraeli dhe SHBA e paraqesin GHF si alternativë ndaj sistemit global humanitar dhe si model për zona të tjera konflikti. Por organizatat ndërkombëtare e kanë dënuar këtë dhe kanë refuzuar bashkëpunimin.

Brenda Izraelit, legjitimiteti i GHF po gërryhet. Media kryesore ka pranuar se “fondi humanitar ka dështuar” dhe se qendrat e shpërndarjes “krijuan një përgjakje të përditshme që shkatërroi atë pak mbështetje që kishte mbetur në Perëndim”.

Kritikat kanë depërtuar edhe në shoqërinë civile izraelite. Klubi muzikor Teder u distancua publikisht nga Shahar Segal, një prej partnerëve të tij që shërbente si zëdhënës i GHF. Më 12 dhe 19 gusht, u mbajtën protesta në Izrael jashtë hotelit ku qëndronin menaxherët e GHF.

Kritikat ndërkombëtare gjithashtu janë rritur. Në fund të qershorit, 15 organizata i bënë thirrje GHF-së dhe kontraktorëve të tij të ndalonin operacionet, duke përmendur shkelje të ligjit ndërkombëtar dhe lidhje me krime lufte, krime kundër njerëzimit dhe gjenocid.

Agjencitë humanitare argumentojnë se GHF nuk është organizatë humanitare, pasi nuk respekton neutralitetin, pavarësinë dhe humanizmin – parimet themelore të ndihmës humanitare. Thelbësore për këto parime është refuzimi për ta kthyer ndihmën në mjet të transferimit të detyruar të popullsisë.

Megjithatë, modeli i GHF në Gaza është vetëm një copëz e një problemi shumë më të madh: shpërbërja e rendit ndërkombëtar të vendosur pas Luftës së Dytë Botërore.

Disa e shohin qasjen e GHF si model për t’u kopjuar. Fitimi është i qartë: shuma të mëdha parash qarkullojnë; rojat fitojnë paga të larta; kompanitë dhe sipërmarrësit marrin përqindje të majme.

Humbësit janë ata shumë të dobët për të vrapuar pas pakove të ushqimit – dhe ata që kanë fatin e keq të qëllohen rrugës për atje ose mbrapsht. Në afat të gjatë, heshtja e qeverive të botës përshpejton shpërbërjen e rendit ndërkombëtar, dëmton popullsitë e brishta tani dhe në të ardhmen, dhe njollos shoqëritë më të pasura me një damkë të përhershme morale. /Middle East Eye/