Zonja e Parë e Turqisë paralajmëron për një ‘epokë të errët’ ku uji po përdoret si ‘mjet gjenocidi’

Emine Erdogan, Zonja e Parë e Turqisë dhe kryetare e Bordit Këshillimor të Nivelit të Lartë të OKB-së për Mbetjet Zero, tha të mërkurën se bota po përjeton një “epokë të errët” ku uji është armëzuar dhe po përdoret si “mjet gjenocidi”, duke e përmendur Gazën si shembullin më tragjik.

Duke folur në hapjen e ekspozitës “Zero Waste Blue—Drop by Drop” në Nju Jork, Erdogan tha se përpjekjet mjedisore të Turqisë ndërmerren për të mirën e mbarë njerëzimit.

“Ne i hedhim çdo hap jo vetëm për veten tonë, por për të gjithë vëllezërit dhe motrat tona që ndajnë Tokën me ne. Çdo arritje na sjell gëzimin e papërshkrueshëm të kontributit për mirëqenien e njerëzimit,” tha ajo. Erdogan paralajmëroi se Gaza ka “ujin më të shtrenjtë në botë, sepse çmimi i një gote uji paguhet me jetë njerëzore.”

“Për fat të keq, ndodhemi në një periudhë shumë të errët ku uji mund të përdoret si mjet gjenocidi. Që nga 7 tetori 2023, Izraeli ka shënjestruar infrastrukturën e ujit në Gaza gjatë sulmeve të tij. Rreth 85 për qind e tubacioneve, impianteve të trajtimit, puseve dhe sistemeve përkatëse janë të papërdorshme,” tha Erdogan, duke shtuar se palestinezët detyrohen të ecin çdo ditë në distanca të gjata për të plotësuar nevojat bazë për ujë.

“Ndonjëherë ata vriten nga sulmet me raketa në radhët e ujit para se të mund ta çojnë ujin në shtëpitë e tyre. Pamjet e fëmijëve të vegjël që përpiqen të mbajnë bidona uji më të rëndë se trupat e tyre janë vërtet një njollë e zezë në ndërgjegjen e njerëzimit,” tha ajo.

“Për shkak të etjes, njerëzit detyrohen të pijnë ujë që nuk është i pijshëm. Unë besoj se në Gaza nuk ka mbetur asnjë vijë e kuqe morale, ligjore, humanitare apo etike.”

Kriza e plastikës kërcënon ujërat globale

Ekspozita synon të paraqesë iniciativat e Turqisë për mbrojtjen e deteve, liqeneve dhe oqeaneve në skenën globale, të promovojë arritje konkrete mjedisore dhe të forcojë bashkëpunimin ndërkombëtar për të zhvilluar diplomacinë ekologjike.

Në këtë kuadër, ajo theksoi kërcënimin urgjent të ndotjes, duke pyetur: “Kush do ta kishte menduar që njerëzimi, i cili ka ndërtuar civilizime, ka arritur zbulime shkencore dhe ka prodhuar vepra arti të jashtëzakonshme, një ditë do t’i shtonte Tokës një kontinent mbeturinash, duke e bërë të panjohshëm mbulesën e saj blu?”

“Për fat të keq, vetëm Oqeani Paqësor ka një njollë të mbeturinave lundruese prej afërsisht 1.6 milion kilometra katrorë, të përbërë nga shishe plastike, qese, bishta cigareje dhe rrjeta peshkimi. Kjo zonë është dy herë më e madhe se Turqia, duke ilustruar shkallën e sfidës me të cilën përballemi,” shtoi ajo.

Ajo vuri në dukje ndotjen globale plastike, duke theksuar se “57 milion tonë mbetje plastike prodhohen çdo vit në mbarë botën, me afërsisht 23 milion tonë që ndotin liqenet, lumenjtë dhe detet — ekuivalente me 2,000 kamionë mbeturinash që hidhen në ujë çdo ditë. Më shumë se 14 milion tonë mikroplastikë vlerësohet se ekzistojnë në oqeane, duke hyrë në heshtje në zinxhirin tonë ushqimor dhe madje duke arritur në tryezat tona.”

Ajo përmendi gjithashtu kërkimet që kanë zbuluar mikroplastikë në placentat e foshnjave të porsalindura, duke theksuar natyrën gjithëpërfshirëse dhe të papërmbajtshme të ndotjes plastike.

Zero Waste shfaqet si një lëvizje globale

Erdogan e paraqiti mbrojtjen e mjedisit si një detyrë morale të rrënjosur në civilizim, duke thënë: “Emëruesi i përbashkët i çdo civilizimi të lashtë është marrëdhënia respektuese me natyrën. Për t’u përballur me sfidën e pamohueshme globale të ndryshimeve klimatike sot, duhet të ringjallim këtë kuptim.”

Duke theksuar angazhimin historik të vendit për të trajtuar sfidat e njerëzimit, Erdogan kujtoi nisjen në vitin 2017 të udhëtimit “Zero Waste” nën moton “Bota jonë, Shtëpia jonë e Përbashkët.”

Ajo nënvizoi se Zero Waste është shndërruar tani në një lëvizje globale, duke përmendur miratimin nga Asambleja e Përgjithshme e OKB-së në vitin 2022 të rezolutës për Zero Waste dhe Deklaratës Globale të Vullnetit të Mirë për Zero Waste të mbështetur nga Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së Antonio Guterres.

Që nga viti 2019, nisma Zero Waste Blue ka larguar 285,000 tonë mbeturina detare, ekuivalente me 22,000 ngarkesa kamionësh, nga bregdetet dhe detet turke. Me 551 plazhe me flamur blu, Turqia renditet e treta në botë për numrin e plazheve të certifikuara. Fushata për Efiçencën e Ujit 2023 thekson më tej angazhimin e Turqisë për të siguruar akses në ujë të pijshëm të sigurt në një botë ku mbi 2 miliardë njerëz e mungojnë atë.

Ajo e përmbylli fjalimin duke bërë thirrje për një botë të drejtë ku uji dhe ushqimi të mos përdoren si armë, ku ligji ndërkombëtar të respektohet dhe ku vlerat universale të zbatohen për të gjithë.

Erdogan i ftoi pjesëmarrësit të nënshkruajnë Deklaratën Globale të Vullnetit të Mirë për Zero Waste si një angazhim ndaj përgjegjësisë kolektive mjedisore. Pas fjalimit të saj, ministri australian për Ndryshimet Klimatike dhe Energjisë, Chris Bowen, nënshkroi zyrtarisht deklaratën.