Çfarë është uria dhe pse Gaza rrezikon ta arrijë së shpejti?

Gjysmë milioni njerëz në Rripin e Gazës, ose një në pesë palestinezë, po përballen me urie ekstreme.

Pjesa tjetër e popullsisë po vuan gjithashtu nga nivele të larta të pasigurisë akute ushqimore, sipas një raporti të fundit të Klasifikimit të Fazës së Sigurisë Ushqimore të Integruar të OKB-së (IPC).

“Sot, uria në Rripin e Gazës nuk është vetëm e mundur – ajo po bëhet gjithnjë e më e mundshme,” paralajmëron IPC.

Për më shumë se 73 ditë, Izraeli ka bllokuar hyrjen e ushqimit, ujit dhe ilaçeve në Gaza, duke krijuar një krizë të krijuar nga njeriu. IPC paralajmëron se uria mund të shpallet zyrtarisht në çdo moment deri në shtator.

Çfarë është uria dhe kur shpallet?

Uria është niveli më ekstrem i mungesës së ushqimit, ku njerëzit përballen me mungesë të thellë ushqimi, kequshqyerje të përhapur dhe vdekje të shumta nga uria.

Sipas kritereve të OKB-së, shpallet uri kur:

• Të paktën 20% e familjeve përballen me mungesë ekstreme ushqimi

• Më shumë se 30% e fëmijëve vuajnë nga kequshqyerja akute

• Të paktën 2 nga çdo 10.000 njerëz, ose 4 nga çdo 10.000 fëmijë, vdesin çdo ditë nga uria ose shkaktarët e saj

Uria nuk është vetëm mungesë ushqimi – është emergjenca më ekstreme humanitare që tregon kolaps total të aksesit në ushqim, ujë dhe mjetet bazë për mbijetesë.

Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH), që nga fillimi i bllokadës totale më 2 mars, të paktën 57 fëmijë kanë vdekur nga pasojat e kequshqyerjes.

Çfarë i bën trupit uria?

Izraeli po e përdor urinë si armë lufte. Një raport i publikuar këtë javë nga organizata Mjekët e Botës (Médecins du Monde) tregon se brenda vetëm 18 muajve, kequshqyerja akute në Gaza ka arritur nivele të krahasueshme me ato të vendeve në kriza humanitare të zgjatura për dekada.

Uria ndodh kur trupi njerëzor privohet për një kohë të gjatë nga ushqimi dhe, në fund, vdes.

Vlerësohet se një trup mund të qëndrojë deri në tre javë pa ushqim, por kjo ndryshon nga individi në individ.

Uria ndodh në tri faza:

1. Faza e parë – sapo humbet një vakt.

2. Faza e dytë – periudhë e zgjatur pa ushqim, ku trupi përdor dhjamin e depozituar.

3. Faza e tretë – trupi kalon në konsumimin e muskujve dhe kockave për energji – zakonisht është fatale.

Efektet te fëmijët

Fëmijët janë më të prekshëm ndaj bllokadës së Izraelit mbi artikujt ushqimorë bazë.

Sipas OKB-së, më shumë se 9.000 fëmijë janë shtruar në spital për trajtim për kequshqyerje akute që nga fillimi i vitit.

IPC parashikon se deri në mars 2026, rreth 71.000 fëmijë nën moshën 5 vjeç do të vuajnë nga kequshqyerja akute – përfshirë 14.100 me raste të rënda.

Faza e parë 1.000-ditëshe e jetës së një fëmije – që përfshin shtatzëninë dhe dy vitet e para – është vendimtare për zhvillimin e shëndetshëm. Kequshqyerja çon në mosbalancim të peshës me gjatësinë, vonesë në rritje dhe në fund, vdekje.

Në fillim të këtij muaji, në Spitalin Kamal Adwan në Beit Lahiya, në veri të Gazës, mjeku Ahmed Abu Nasir tha:
“Fëmijët janë në fazën e rritjes dhe kanë nevojë për lëndë të caktuara ushqyese si proteina dhe yndyra,” tha ai për Al Jazeera. “Këto nuk gjenden në Gaza, veçanërisht në veri.”

Edhe gratë shtatzëna dhe ato që ushqejnë me gji kanë nevojë për trajtim nga kequshqyerja – rreth 17.000 gra janë të rrezikuara.

“Gjetja e një vakti është bërë mision i pamundur”

E gjithë popullsia e Gazës – rreth 2.1 milionë banorë – përballet me mungesë ushqimi që kërcënon ekzistencën e tyre.

Në fillim të majit, një palestinez i zhvendosur në Gazë, Ahmad al-Najjar, i tha Al Jazeera:
“Gjetja e një vakti të vetëm është bërë një kërkim i pamundur.”

Megjithë mijëra kamionë të ngarkuar me ndihma që presin në kufirin me Egjiptin, shumë palestinezë në Gaza po shesin mbeturina për të blerë ushqim me çmime marramendëse.

Sipas IPC:

• 470.000 njerëz (22%) do të përballen me nivel katastrofik të pasigurisë ushqimore – që nënkupton uri, urie dhe vdekje.

• Më shumë se 1 milion (54%) do të përballen me nivel emergjence – niveli i dytë më i rëndë.

• 500.000 njerëz (24%) do të përballen me nivel krize – ku familjet e kanë të pamundur të sigurojnë ushqim të mjaftueshëm dhe kalojnë në masa ekstreme.

Me pak fjalë, brenda një muaji, e gjithë popullsia e Gazës mund të jetë në uri të plotë.

Ku në Gaza është rreziku më i madh?

Uria ka prekur të gjitha zonat e Gazës, por disa janë më të rrezikuara.

Të gjitha 25 furra buke që mbështeteshin nga Programi Botëror i Ushqimit (WFP) u mbyllën në fillim të prillit për shkak të mungesës së furnizimeve. Edhe 177 kuzhina për shpërndarjen e vakteve të ngrohta kanë mbaruar stoqet.

Sipas IPC:

• 30% e Gazës Veriore përballet me nivel katastrofik të urisë, 60% me emergjencë, dhe 10% me krizë.

• 25% e Rafahut përballet me nivel katastrofik, 60% me emergjencë, dhe 15% me krizë.

IPC paralajmëron se bllokada e vazhdueshme e Izraelit “ka gjasa të shkaktojë zhvendosje masive të popullsisë brenda dhe ndërmjet guvernoratave”, pasi furnizimet jetike do të mbarojnë plotësisht. /Al Jazeera/