“Ajo zonja apo ai zotëriu”: Kush është “e keqja më e vogël” të cilës i referohet Papa?

Papa Françesku u ka kërkuar katolikëve amerikanë që të “zgjedhin të keqen më të vogël” mes kandidates demokrate dhe zëvendëspresidentes Kamala Harris dhe rivalit të saj republikan, ish-presidentit Donald Trump.

Përpara zgjedhjeve 5 nëntorit 2024, Papa Françesku i përshkroi të dyja opsionet si “të këqija”, por shtoi se “duhet të zgjedhni të keqen më të vogël”.

“Kush është e keqja më e vogël? Ajo zonjë apo ai zotëri? nuk e di. Të gjithë, me ndërgjegje, duhet të mendojnë dhe të marrin këtë vendim”, tha Papa 87-vjeçar, pa përmendur emrin e Harrisit dhe Trumpit, në fund të turneut të tij rraskapitës në Azi.

“Të dyja janë kundër jetës”, tha ai, duke theksuar mosmiratimin e politikave që ai i sheh si të dëmshme për dinjitetin njerëzor, qofshin të lidhura me emigracionin apo abortin.

Si kreu i Kishës Katolike dhe sovran i qytetit të Vatikanit, Papa Françesku ka ndikim të rëndësishëm mes rreth 1.4 miliardë katolikëve në mbarë botën.

Si rregull, Vatikani përmbahet nga përfshirja e drejtpërdrejtë në politikë apo zgjedhje kombëtare.

Megjithatë, sipas John L. Allen, një ekspert i Vatikanit dhe redaktor i Crux – i specializuar në lajme dhe opinione mbi Vatikanin dhe Kishën Katolike – Papa Françesku ndërhyn në disa raste, “nga imigrimi te mjedisi dhe nga aborti te teoria e gjinisë”.

“Ajo që është e pazakontë është se ai në përgjithësi nuk i drejtohet zgjedhjeve apo kandidatëve të veçantë, por edhe nëse e bën, nuk është absolute”, thotë Allen për TRT World.

Megjithatë, sipas Allen, ndërhyrja e Papës “bën tituj, por nuk nxit vota” dhe mund të mos ndikojë në vendimmarrjen e popullsisë 52 milionëshe katolike të SHBA-së.

“Në përgjithësi, katolikët amerikanë votojnë në bazë të preferencave të tyre politike dhe jo çfarëdo që mund të thonë Papa apo peshkopët”, thotë ai.

Mbi Izraelin, abortin dhe migrimin

Për luftën e Gazës, Papa shprehu zhgënjimin për mungesën e përparimit drejt një marrëveshjeje paqeje për t’i dhënë fund mizorive të Izraelit që kanë vrarë më shumë se 41,000 palestinezë.

“Më falni që them, por nuk shoh ndonjë përparim drejt paqes”, u tha ai gazetarëve në bordin e avionit papal, duke e quajtur “të shëmtuar” sulmin e fundit izraelit në një shkollë që vrau fëmijë.

Sidoqoftë, komentet e Papës u përqendruan më shumë në politikat e imigracionit të ish-presidentit Donald Trump, të cilat përfshijnë planet për të dëbuar miliona emigrantë, dhe në mbështetjen e Zëvendës Presidentes Kamala Harris për të drejtat e abortit.

Papa tha se mos mirëpritja e emigrantëve është një mëkat “i rëndë”, ndërsa e krahasoi abortin me një “vrasje”.

Reverend Robert Gahl, një profesor i asociuar në Busch School of Business në Universitetin Katolik të Amerikës, shpjegon për TRT World se çfarë donte të thoshte Papa me “më të vogla nga dy të këqijat”.

“Do të ishte e gabuar të mendohej se fraza e tij “më e vogël nga dy të këqijat” i referohej thjesht se sa dëm mund të shkaktohet nga një veprim apo politikë e caktuar”, thotë ai.

Nga ana e tij, Reverand Gahl mendon se është e rëndësishme të bëhet dallimi midis parimeve të qenësishme morale dhe gjykimeve të kujdesshme.

“Në këtë rast, Papa Françesku i referohej faktit se aborti është gjithmonë në thelb i gabuar dhe politika e imigracionit është një çështje e llogaritjes së kujdesshme”, thotë ai.

“Ndërsa Papa Françesku qartazi nuk pajtohet me politikën e imigracionit të Trumpit, Papa Françesku donte të sqaronte se mbështetja e abortit në të gjitha rastet, madje edhe deri në ditën e lindjes së një foshnjeje, është e një rendi krejtësisht të ndryshëm të së keqes sesa një politikë imigruese e kundërshtueshme”.

Gahl vë në dukje se ndërsa Papa Françesku nuk pajtohet qartë me politikat e imigracionit të Trumpit, ai donte të nënvizonte se mbështetja e abortit në të gjitha rastet, madje edhe deri në ditën e lindjes, është një çështje morale thelbësisht e ndryshme dhe më e rëndë se sa një politikë e kundërshtueshme imigracioni.

“Me abortin, njeriu vret një qenie tjetër njerëzore”, thotë Gahl dhe shton, “Me politika tepër kufizuese të imigracionit, njeriu nuk arrin të mirëpresë të huajin”.

“Mos votimi është i shëmtuar”

Papa Françesku kërkoi gjithashtu çdo katolik të votojë, duke thënë se “të mos votohet është e shëmtuar”.

Reverend Gahl shkon në detaje rreth rëndësisë së votës katolike në zgjedhjet amerikane.

“Komuniteti katolik në SHBA është një bllok jetik votimi në çdo proces zgjedhor të kontestuar”, shpjegon ai. Katolikët përfaqësojnë një pjesë të konsiderueshme të elektoratit, me më shumë se 20 për qind të të rriturve në shtetet kryesore të fushëbetejës si Pensilvania dhe Wisconsin që identifikohen si katolikë.

Megjithatë, katolikët zakonisht nuk votojnë si bllok.

Të dhënat historike nga Qendra Kërkimore Pew zbulojnë se katolikët amerikanë janë “të ndarë” në përkatësitë e tyre politike.

Qendra thotë se afërsisht 52 për qind e katolikëve të SHBA-së bashkohen ose favorizojnë Partinë Republikane, ndërsa rreth 44 për qind anojnë nga Partia Demokratike.

Për Allenin, “beteja është gjithmonë mbi atë 10 përqindëshin”.

Konkurrentja e tretë në garën presidenciale, Dr. Jill Stein e Partisë së Gjelbër, megjithatë, nuk u pajtua me pikëpamjet e Papës për Trumpin dhe Harrisin.

“Nuk ka më të keqe më të vogël. Ne kemi dy të këqija më të mëdha”, tha Stein në një postim në rrjetet sociale.

Stein është kritike e hapur ndaj veprimeve të Izraelit në Gaza dhe kundërshton deportimin e emigrantëve. Ajo gjithashtu ka deklaruar aksesin në abortin e sigurt një “të drejtë të panegociueshme të njeriut”. /TRT World/