Mbi 70 vjet është pragu i ri i moshës për pension në RMV

Në Maqedoni del në pension në moshën 64 vjeçare për burrat dhe 62 vjeç për gratë, me mundësi që të rritet në 64. Sigurisht që nuk mjafton të plotësosh moshën, duhet të kesh edhe të paktën 15 vite përvojë pune, shkruan gazeta Veçer. Në prag të zgjedhjeve parlamentare, disa nga partitë paralajmëruan në programin e tyre reformën e pensioneve dhe mundësinë e korrigjimit të kufirit të moshës për pension në vend. Krahasuar me vendet e rajonit, në Serbinë fqinje, kushti për pension pleqërie është që burrat të jenë 65 vjeç dhe gratë të jenë 63 vjeç, ndërsa është e nevojshme të kenë së paku 15 vjet përvojë sigurimi. Por si këtu ashtu edhe në Serbinë fqinje, pas daljes në pension, pensionistët mendojnë se janë gati për punë, ka mundësi të shumta për të vazhduar punën me kohë të pjesshme.

Në Mal të Zi, pragu i daljes në pension është më i lartë, për meshkujt është 66 vjeç dhe minimumi 15 vjet shërbim, ndërsa për femrat është 64 vjeç dhe minimumi 15 vjet shërbim. Ngjashëm është edhe në Bosnje-Hercegovinë, ku qytetarët dalin në pension në moshën 65-vjeçare dhe me 20 vjet shërbim ose 40 vjet shërbim pavarësisht moshës. Kroacia e ktheu moshën e daljes në pension nga 67 në 65 vjeç pasi qytetarët u deklaruan në një referendum disa vite më parë. Për sa i përket Shqipërisë, aktualisht ligjet atje parashikojnë që burrat dalin në pension në 65 vjeç dhe gratë në 61 vjeç e tetë muaj.

Situata është e ngjashme në vendet e BE-së, ku kufiri i moshës së pensionit po rritet gjithnjë e më shumë. Në shumë prej vendeve, ju nuk dilni më në pension në moshën 65 vjeç, veçanërisht pasi jetëgjatësia mesatare është rritur, kështu që dilni në pension pas moshës 67 vjeç. Por në disa vende evropiane reformat e pensioneve nuk u pranuan, kështu që në Francë pati greva të shumta për të mos lejuar rritjen e moshës së pensionit mbi 65 vjeç.

Në mars të këtij viti, BlackRock dërgoi letrën e saj vjetore për investitorët e kriptove, në të cilën CEO Larry Fink paralajmëroi punëtorët që të mos presin të dalin në pension në të gjashtëdhjetat e tyre. Sipas tij, duke pasur parasysh rritjen globale të jetëgjatësisë, dobësimin e sistemit të mbrojtjes sociale dhe rritjen e mprehtë të kostos së jetesës, pensioni në moshën 65 vjeç duhet të jetë i mundur për shumicën e njerëzve.

Analiza tregon se midis viteve 2000 dhe 2019, jetëgjatësia globale u rrit nga 67 në 73 vjet, dhe deri në vitin 2050, OKB-ja pret që një në gjashtë njerëz në botë të jetë 65 vjeç ose më i vjetër. Ndërsa popullsia plaket, shumë vende së shpejti do të arrijnë pikën ku do të kenë më shumë pensionistë sesa punëtorë të rinj. Kjo pikë mund të arrihet ndryshe në shtete të ndryshme. Kështu, në Brazil deri në 2035, në Indi deri në 2048 dhe në Shtetet e Bashkuara deri në 2053.

Në botën moderne, situata po ndryshon në mënyrë drastike, kështu që lind pyetja nëse pensioni në moshën 65 vjeç është jorealist dhe duhet korrigjuar. Sipas Gal Wettenstein, ekonomist i lartë kërkimor në Qendrën për Kërkimin e Pensionit të Kolegjit të Bostonit, deri më tani ky ka qenë një “vlerësim i papërpunuar” që synon t’i largojë njerëzit nga fuqia punëtore në fund të jetës së tyre. Në SHBA, Medicare, programi federal i sigurimeve shëndetësore, aktualisht është i disponueshëm vetëm për të rriturit mbi moshën 65 vjeç, por ka përjashtime për të rinjtë vetëm nëse kanë aftësi të kufizuara. Kështu, amerikanët kanë të drejtë të marrin një pension të plotë në moshën 67 vjeç.

Shumë qeveri në mbarë botën tashmë e konsiderojnë moshën 65-vjeçare si një moshë të vjetëruar dhe duan të ndryshojnë moshën e daljes në pension. Amerikanët janë të shqetësuar se si të sigurojnë veten financiarisht për t’i bërë më të lehta ditët e pensionit. Sipas përllogaritjeve, “numri magjik” për ditët e pensionit të pakujdesshëm arriti në gati 1.3 milionë dollarë. Kjo është një pasuri që shumica e njerëzve nuk mund ta kursejnë derisa të jenë në të gjashtëdhjetat e tyre dhe nuk i afrohet asaj që mund të sigurojë një pension.

Është kjo mungesë e një moshe të rehatshme financiarisht që detyron shumë punëtorë në mbarë botën të qëndrojnë në punë përtej moshës 65 vjeç.

Dhe ekspertët pajtohen se pensioni në vitet gjashtëdhjetë është tashmë një ëndërr. Përsa i përket daljes në pension, sipas tyre, mosha aktuale 75 vjeç korrespondon me moshën e mëparshme 65 vjeç.

Përfundimi i profesor Perry-t është se metoda e vjetër e kursimit me shumë breza, e cila është të kursesh në ditët tona të reja për të pasur një pleqëri më të rehatshme, vështirë se zbatohet. Përvoja e re e viteve të shkuara tregon se me rritjen e kostos së jetesës, çdo kursim thjesht nuk ofron siguri të mjaftueshme në ditët e pensionit, kështu që është edhe pas moshës 65 vjeç.

Politikat pensionale që mbështetën njerëzit në vitet tetëdhjetë dhe nëntëdhjetë nuk janë më relevante. Kjo është arsyeja pse politikat që dikur u krijuan për të mbështetur pensionistët për pjesën tjetër të jetës së tyre, por tani ata duhet të përshtaten me rrethanat moderne.