Si propozimi i Borrelit për Palestinën testoi pozicionin moral të BE-së?

Në fillim të kësaj jave, ministrat e jashtëm të Bashkimit Evropian kundërshtuan një propozim të shefit të politikës së jashtme Josep Borrell për të pezulluar dialogun diplomatik të bllokut me Izraelin gjatë një takimi në Bruksel.

Përpara takimit, Borrell u kishte shkruar ministrave, duke përmendur “shqetësime serioze për shkelje të mundshme të ligjit ndërkombëtar humanitar në Gaza”.

Megjithatë, pezullimi kërkonte miratimin unanim nga të 27 vendet anëtare të BE-së dhe ishte një skenar i pamundur duke pasur parasysh mbështetjen e pakushtëzuar që disa vende evropiane i japin Izraelit, pavarësisht nga historia e krimeve të luftës.

Armatosja, financimi dhe mbështetja e një vendi që kryen gjenocid sinjalizon bashkëfajësinë e përbashkët të Evropës, sipas Ramzy Baroud, një gazetar amerikano-palestinez, autor dhe redaktor i Palestine Chronicle.

“Neni 2 i Marrëveshjes së Asociimit BE-Izrael i detyron nënshkruesit të mbështesin të drejtat e njeriut dhe parimet demokratike brenda dhe jashtë vendit,” thotë ai.

“Shumë anëtarë të BE-së kanë luajtur një rol të madh duke i mundësuar Izraelit duke financuar, legjitimuar dhe mbështetur krimet e tij të luftës në çdo hap”, tha Baroud për TRT World.

Pavarësisht nga shanset e tij të pakta, propozimi i Borrell shënoi një moment të rëndësishëm për BE-në duke u thirrur në dispozitat ligjërisht të detyrueshme për të drejtat e njeriut të Marrëveshjes së Asociimit BE-Izrael, një pakt që ka qenë në fuqi që nga qershori 2000.

Sipas marrëveshjes, të dyja palët janë të detyruara të respektojnë të drejtat e njeriut dhe parimet demokratike. Duke iu referuar kësaj, Borrell sinjalizoi se heshtja e vazhdueshme ndaj veprimeve të Izraelit në Gaza rrezikon të minojë besueshmërinë e BE-së.

Duke folur në konferencën e tij të fundit për shtyp si shefi i politikës së jashtme të BE-së i përshkroi kushtet “apokaliptike” në Gaza dhe përkeqësimin e krizës humanitare në Liban si shkaqet e propozimit të tij për pezullim.

“Shumica e vendeve anëtare, megjithatë, besonin se ishte më mirë të ruheshin marrëdhëniet diplomatike dhe politike me Izraelin. Siç pritej, vendimi nuk u mor”.

Megjithatë, kryediplomati i bllokut theksoi se propozimi i tij kishte për qëllim të dërgonte një sinjal të fortë shqetësimi për sjelljen e Izraelit në luftë.

“Së paku, unë vendosa të gjithë informacionin në tryezë – dëshmi nga OKB dhe çdo organizatë ndërkombëtare që vepron në Gaza, Bregun Perëndimor dhe Liban – në mënyrë që vendet anëtare të mund të gjykojnë se si po zhvillohet kjo luftë” përfundoi ai.

Që nga 7 tetori, Izraeli ka shkelur në mënyrë të përsëritur ligjin ndërkombëtar në Gaza, me shumë nga veprimet e tij të dokumentuara gjerësisht për muaj të tërë duke u cilësuar si gjenocid kundër palestinezëve.

Pavarësisht provave në rritje, BE-ja ka luftuar për të miratuar një qëndrim të unifikuar për luftën gjenocidale, me vende si Republika Çeke dhe Hungaria që mbështesin Izraelin, ndërsa Spanja dhe Irlanda shprehin solidaritet me palestinezët.

BE-ja mund të veprojë kundër Izraelit me konsensus për çështjet e jashtme, por mungesa e tij zbulon motive të qarta politike, sipas Analistit Politik dhe Strategut të Komunikimit Klaus Jurgens.

“Ky mosveprim ekspozon një kontradiktë: BE-ja dështon të respektojë standardet e veta të të drejtave të njeriut. Neni 2 i Traktatit të BE-së e detyron Unionin të mbrojë të drejtat e njeriut, neni 3 e lidh këtë me Kartën e OKB-së dhe neni 21 mandaton të drejtat universale të njeriut në vendet e huaja. politikat A është absolutisht një zgjedhje politike?

“A mund të veprojnë në mënyrë të pavarur shtetet anëtare të BE-së? Disa tashmë e bëjnë—shikoni Irlandën ose Spanjën. Tema Palestinë-Izrael është një test për qëndrimin e BE-së ndaj të drejtave të njeriut. Një gjë të flasësh me galerinë, një gjë tjetër veprimi. Duke bërë të parën, BE-ja, si një institucion që pretendon se promovon demokracinë, e bën veten të vjetëruar”, thotë Jurgens për TRT World.

Profesor Francesco Rizzuto, një profesor i drejtësisë dhe ish-dekan i Shkollës së Drejtësisë në Universitetin Hope të Liverpool, ndan një pikëpamje të ngjashme, duke deklaruar se politika gjithmonë mbizotëron mbi të drejtën ndërkombëtare në çështje të tilla.

“BE nuk është një shtet dhe anëtarët e saj kanë pikëpamje të ndryshme nëse duhet të përmbushin detyrimet e tyre sipas ligjit ndërkombëtar në lidhje me veprimet e Izraelit në Gaza, duke çuar në mosveprim dhe bllokim,” tha Rizzuto për TRT World.

“Fajtorët e vërtetë janë disa shtete anëtare, si Gjermania, Franca dhe Italia, të shtyrë nga faji historik, ngurrojnë të shkojnë përtej kritikave të thjeshta dhe të shmangin masat e forta politike ose ekonomike kundër Izraelit – pavarësisht provave dërrmuese – ndërkohë që përdorin masa të tilla lehtësisht kundër Rusisë”, thotë ai.

Shumë besojnë se propozimi i Borrell ka ende rëndësi pasi sinjalizon se vazhdimi i “biznesit si zakonisht” rrezikon pozitën morale të BE-së në komunitetin ndërkombëtar.

Sfida e tij synonte të shtynte liderët e BE-së drejt një përgjegjësie më të madhe, duke kërkuar që ata ose të mbronin publikisht ose të dënonin gjenocidin e Izraelit në Gaza, në vend që të mbështeteshin në paqartësitë diplomatike.

“BE-ja është partneri më i madh tregtar i Izraelit, që përbën gati 30 për qind të tregtisë së tij, pavarësisht shkeljeve të pamëshirshme dhe të përsëritura të ligjit ndërkombëtar nga Izraeli”, thotë Baroud.

“Përveç kësaj, përveç SHBA-së, Evropa është ndër furnizuesit kryesorë të armëve të Izraelit, me Gjermaninë, Italinë, Britaninë dhe Francën që kryesojnë rrugën”.

“Duket se trembëdhjetë muaj të gjenocidit izraelit, një nga më të këqijtë që janë regjistruar ndonjëherë në historinë moderne, nuk kanë arritur ta shtyjnë Evropën që t’i japë përparësi të drejtave të njeriut mbi interesat e saj ekonomike dhe politike me Izraelin, duke e bërë atë bashkëfajtorë,” shpjegon Baroud.

Sipas nenit 3 të Konventës së Gjenocidit të vitit 1948, mbështetja e vazhdueshme financiare dhe ushtarake për Izraelin nga disa prej vendeve të BE-së përbën “bashkëfajësi në gjenocid” dhe “komplot për të kryer gjenocid”.

Padia e fundit e Nikaraguas kundër Gjermanisë në GJND për bashkëpunim në gjenocidin e Izraelit vendos një precedent, duke treguar se shtetet që mundësojnë akte të tilla mund të mbahen përgjegjës sipas ligjit ndërkombëtar.

Propozimi shërbeu si një sfidë jo vetëm për Izraelin, por edhe për qeveritë e BE-së, duke i nxitur ata të vënë në dyshim bashkëpunimin e tyre.

Propozimi i Borrelit gjithashtu kishte peshë simbolike pasi ai po kryesonte takimin e tij të fundit si shefi i politikës së jashtme të BE-së para përfundimit të mandatit të tij pesë-vjeçar. /TRT World/