Si Grupi i Hagës synon të sfidojë pandëshkueshmërinë izraelite të mbështetur nga SHBA-ja

Në një lëvizje të rëndësishme, delegatë nga nëntë vende u mblodhën në kryeqytetin e Holandës për të shpallur krijimin e Grupit të Hagës, një koalicion ndërkombëtar i përkushtuar për të siguruar përgjegjësinë e Izraelit sipas ligjit ndërkombëtar.

Grupi, i përbërë nga vende të Jugut Global, u themelua si përgjigje ndaj dështimit të Izraelit për të zbatuar vendimet ligjore të Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë (ICJ) dhe Gjykatës Ndërkombëtare Penale (ICC), si dhe mungesës më të gjerë të mekanizmave të zbatimit brenda institucioneve globale.

Grupi synon gjithashtu të “parandalojë ofrimin apo transferimin e armëve, municioneve dhe pajisjeve të lidhura” në Izrael dhe planifikon të ndalojë anijet e dyshuara për transport të karburantit ushtarak dhe armatimeve për Izraelin nga ankorimi në portet e shteteve anëtare – veprime që janë shkelje të qarta të ligjit ndërkombëtar.

Afrika e Jugut, Malajzia, Namibia, Kolumbia, Bolivia, Kili, Senegali, Hondurasi dhe Belize janë pjesë e këtij grupi që është krijuar “nga nevoja”, siç e përshkroi Varsha Gandikota-Nellutla, kryetarja e përkohshme e këtij koalicioni.

“Sistemi që lejon vrasjen e dokumentuar të të paktën 61,000 civilëve nuk është thjesht një sistem që po dështon – ai ka dështuar,” tha Gandikota-Nellutla për TRT World, duke iu referuar luftës gjenocidale të Izraelit në Gaza që nga 7 tetori 2023.

Edhe pse numri zyrtar i viktimave është pak mbi 48,000 – shumica prej tyre gra dhe fëmijë – autoritetet në Gaza besojnë se shifra mund të kalojë 60,000, për shkak të numrit të madh të njerëzve ende të zhdukur dhe të dyshuar si të vdekur.

“Ky realitet është ai që sjell në jetë Grupin e Hagës, një koalicion të përkushtuar për të ndërmarrë veprime vendimtare dhe të koordinuara në kërkim të përgjegjësisë për shkeljet e Izraelit ndaj ligjit ndërkombëtar,” shtoi Gandikota-Nellutla, e cila është gjithashtu koordinatore e përgjithshme e organizatës Progressive International, e cila organizoi Grupin e Hagës.

Sfida përpara

Grupi i Hagës udhëhiqet nga një angazhim për të siguruar drejtësi për viktimat dhe për të parandaluar shkelje të ardhshme përmes hetimeve dhe ndjekjeve të pavarura – qoftë në nivel kombëtar apo ndërkombëtar.

Për ta arritur këtë, koalicioni ka përcaktuar veprime ligjore dhe diplomatike.

Një nga qëllimet kryesore është të ushtrohet presion mbi shtetet që të miratojnë masa detyruese kundër Izraelit në përgjigje të vendimeve të gjykatave ndërkombëtare.

Kjo mund të përfshijë mbështetjen e sanksioneve, kufizimeve tregtare dhe pasojave ligjore për zyrtarët dhe institucionet që janë të përfshira në krime lufte.

“Në një botë të ndërlidhur, mekanizmat e padrejtësisë janë të gërshetuar në zinxhirët globalë të furnizimit,” thotë Gandikota-Nellutla.

“Armatimi i avancuar nuk mund të ndërtohet pa metale, komponentë, teknologji dhe rrjete logjistike që shtrihen nëpër kontinente. Duke koordinuar politikat tona, synojmë të krijojmë një mburojë për mbrojtjen e ligjit ndërkombëtar.”

Grupi thekson gjithashtu një sfidë më të gjerë: erozionin e institucioneve ligjore ndërkombëtare dhe pandëshkueshmërinë që u jepet shteteve të fuqishme.

“Sfida kryesore për Grupin e Hagës – dhe për çdo komb që kërkon të mbrojë ligjin ndërkombëtar – është mbështetja e pandëshkueshmërisë nga kombet e fuqishme, shkatërrimi i institucioneve tona ligjore ndërkombëtare dhe ndëshkimi i vendeve që përpiqen ta mbajnë Izraelin përgjegjës.”

Zhvillimet e fundit gjeopolitike vetëm sa e kanë forcuar urgjencën e misionit të Grupit të Hagës.

“Propozimi i fundit i Presidentit të SHBA, Donald Trump, për të aneksuar, pastruar etnikisht dhe ‘marrë nën kontroll’ Gazën është jo vetëm një mbështetje e hapur e veprimeve gjenocidale të Izraelit – por edhe një sulm ndaj themeleve të ligjit ndërkombëtar, të cilin komuniteti global ka për detyrë ta mbrojë.”

Përtej mekanizmave ligjorë, Grupi i Hagës e sheh veten gjithashtu si një zë për Jugun Global, duke sfiduar dominimin e institucioneve perëndimore – veçanërisht atyre të udhëhequra nga SHBA – që prej kohësh kanë diktuar zbatimin e vendimeve ndërkombëtare.

“Krijimi i Grupit të Hagës shënon një pikë kthese në reagimin global ndaj eksepcionalizmit dhe erozionit të gjerë të ligjit ndërkombëtar. Ai dërgon një mesazh të qartë: asnjë komb nuk është mbi ligjin dhe asnjë krim nuk do të mbetet pa përgjigje,” tha Ministri i Marrëdhënieve Ndërkombëtare dhe Bashkëpunimit të Afrikës së Jugut, Ronald Lamola.

I frymëzuar nga besimi se “padrejtësia kudo është një kërcënim për drejtësinë kudo”, grupi po merr shembull nga suksesi i komunitetit ndërkombëtar në çmontimin e aparteidit në Afrikën e Jugut përmes presionit të koordinuar ligjor, ekonomik dhe diplomatik.

Gandikota-Nellutla thotë: “Duhet të bashkohemi tani për të zbatuar ligjin ndërkombëtar dhe për të mbrojtur të drejtën e patjetërsueshme të popullit palestinez për vetëvendosje.”

Qëndrimi i vendosur kundër presionit të SHBA-së

Formimi i Grupit të Hagës vjen në një moment tensionesh të përshkallëzuara, me Presidentin e SHBA, Donald Trump, që premton të “marrë nën kontroll Gazën” dhe të ndërmarrë masa ndëshkuese kundër ICJ-së.

Në dhjetor 2023, Afrika e Jugut u bë kombi i parë që çoi Izraelin përpara ICJ-së, duke e akuzuar për shkeljen e Konventës së Gjenocidit të vitit 1948 në Gaza, e cila është shkatërruar nga bombardimet izraelite.

Si përgjigje, SHBA u kundërpërgjigj me presion ekonomik – Trump firmosi një urdhër ekzekutiv për të ndaluar ndihmën financiare për Afrikën e Jugut, duke përmendur rastin e saj kundër Izraelit në ICJ.

Megjithatë, Afrika e Jugut refuzoi të tërhiqej. “Nuk ka asnjë shans që Afrika e Jugut të tërheqë padinë,” deklaroi Ministri i Jashtëm Ronald Lamola.

ICC gjithashtu lëshoi urdhër-arreste për Kryeministrin izraelit, Benjamin Netanyahu, dhe ish-Ministrin e Mbrojtjes, Yoav Gallant, për krime lufte dhe krime kundër njerëzimit në Gaza.

Këto përpjekje ligjore kanë hasur në kundërshtim të fortë nga SHBA.

Në janar, Uashingtoni miratoi një ligj që mbron zyrtarët izraelitë nga arrestimi për rolin e tyre në gjenocidin e palestinezëve dhe vendosi sanksione ndaj zyrtarëve të ICC-së që hetojnë apo ndjekin penalisht Izraelin.

“Në këtë betejë, veprimi kolektiv mbetet e vetmja kundërpeshë efektive,” thotë Gandikota-Nellutla. “Nëse SHBA nis të ndëshkojë të gjithë, do të përfundojë duke izoluar veten.” /TRT World/