Palestinezët në Gaza: Ky është një makth, jo një armëpushim

Pranë një makine të djegur, e cila ishte goditur para shtëpisë së tyre, Faiq Ajour qëndronte bashkë me anëtarë të tjerë të familjes duke pastruar copat e shpërndara dhe xhamat e thyer.

Faiq ishte nisur të blinte disa gjëra nga një tezgë perimesh aty pranë, kur goditja izraelite ndodhi të shtunën.

“Shpëtova me mrekulli. E kisha kaluar rrugën vetëm pak çaste më parë,” i tha ai Al Jazeera-s. Palestinezi përshkroi tronditjen dhe frikën se mos sulmi kishte goditur shtëpinë e tij.

Kjo nuk ndodhi, dhe kur u kthye me vrap drejt vendngjarjes, e gjeti familjen të paprekur fizikisht. Por tre vajzat e tij të vogla dridheshin nga frika, të shqetësuara se lufta gjenocidale e Izraelit në Gaza – e cila duhej të ishte pezulluar pas shpalljes së armëpushimit në tetor – ishte rikthyer.

Izraeli ka sulmuar në mënyrë të përsëritur Gazën që nga fillimi i armëpushimit, duke akuzuar grupin palestinez Hamas për shkelje të marrëveshjes. Hamas mohon akuzat, ndërsa palestinezët theksojnë se ka qenë Izraeli ai që ka përdorur forcë të tepruar që prej fillimit të armëpushimit, duke e shkelur atë 500 herë dhe duke vrarë më shumë se 342 civilë, përfshirë 67 fëmijë.

Pesë personat e vrarë në zonën e al-Abbasit në Gaza City, aty ku jeton Faiq, ishin mes 24 personave të vrarë atë ditë në gjithë Rripin e Gazës nga Izraeli.

“Kjo është një makth, jo armëpushim,” tha Faiq. “Brenda një çasti pas pak qetësie, jeta kthehet si të ishte përsëri luftë.”

“Shikon pjesë trupash, tym, xhama të thyer, njerëz të vrarë, ambulanca. Skena nga të cilat ende s’kemi shëruar dhe që nuk na janë larguar nga kujtesa.”

‘E kemi humbur shpresën për gjithçka’

Faiq, 29 vjeç dhe me origjinë nga lagjja Tuffah e Gaza City-t lindor, ka vuajtur tmerrësisht gjatë luftës. Ai përshkruan humbjen e 30 anëtarëve të familjes së gjerë në shkurt 2024, përfshirë prindërit dhe fëmijët e vëllait, pas një goditjeje izraelite në shtëpinë ku qëndronin të gjithë. Sulmi plagosi rëndë gruan e tij, dhe mjekët u detyruan t’i prisnin një gisht.

“Nëna dhe babai im u vranë, djali i vëllait, halla, kushërinjtë… e gjithë familja u zhduk,” kujton Faiq.

Që atëherë ai ka lëvizur familjen nëpër Gaza City dhe në Gaza qendrore për t’i shpëtuar forcave izraelite – gjithmonë në kërkim të “një sigurie që s’ekziston”, siç thotë ai.

Që nga tetori, ai është munduar të përshtatet me atë që e quan “të ashtuquajturin armëpushim”, por thotë se ende nuk ka siguri.

“Çdo pak ditë, ka një valë bombardimesh dhe goditjesh të synuara, dhe gjithçka kthehet përmbys pa paralajmërim.”

“Jemi të rraskapitur,” shtoi ai. “Jeta në Gaza është 99 për qind e vdekur, dhe armëpushimi ishte vetëm 1 për qind përpjekje për ta ringjallur. Por ne kemi humbur shpresën për gjithçka.”

Faiq më parë punonte me babanë e tij në tregtinë e veshjeve, por lufta i ka shkatërruar të gjitha. Ai nuk mund të kthehet në shtëpinë e tij, që ndodhet brenda asaj që Izraeli e quan “vija e verdhë”, nën kontroll të plotë izraelit, me akses shumë të kufizuar për palestinezët.

“Atje s’ka ndërtim, s’ka punë, s’ka infrastrukturë, s’ka jetë dhe s’ka siguri,” tha Faiq. “Atëherë, ku është fundi i kësaj lufte?”

“Sot vetëm rri në shtëpi 24 orë në ditë, dhe s’ka asnjë shenjë jete,” shton ai. “Po mbijetojmë me hidhërim… Nuk jemi thjesht të zhgënjyer. Jemi në një katastrofë. Na lini të jetojmë… hapni dyqanet tona… hapni vendkalimet… na lini të jetojmë jetën tonë.”

Pa fazë të dytë

Çfarë do të ndodhë më pas në Gaza vazhdon të debatohet pafund, si brenda ashtu edhe jashtë enklavës palestineze.

Plani 20-pikësh i Presidentit të SHBA-së, Donald Trump, për Gazën kërkon një qeveri teknokrate tranzitore, e përbërë nga “palestinezë të kualifikuar dhe ekspertë ndërkombëtarë”, nën mbikëqyrjen e një “bordi të paqes” ndërkombëtar, i drejtuar nga vetë Trump.

Plani përmend edhe një strategji zhvillimi ekonomik dhe një forcë ndërkombëtare stabilizimi, për të sinjalizuar se stabiliteti dhe përparimi janë synimi i Gazës.

Por detajet mbeten të paqarta, veçanërisht pasi SHBA dhe Izraeli kundërshtojnë çdo rol të ardhshëm për Hamasin, dhe shkatërrimi masiv i bërë nga Izraeli në Gaza do të kërkojë vite rindërtimi.

Vetë Izraeli nuk dëshiron të angazhohet plotësisht për t’i dhënë fund luftës, me kryeministrin Benjamin Netanyahu nën presion nga aleatët e tij të ekstremit të djathtë.

Ahed Farwana, analist politik palestinez dhe specialist në çështjet izraelite, beson se Izraeli kërkon që situata e limbos në Gaza të vazhdojë dhe të shmangë fazën e rindërtimit.

“Okupimi izraelit po punon për të forcuar një situatë të ngjashme me atë në Libanin jugor, duke e përshkallëzuar herë pas here dhe duke kryer vrasje të vazhdueshme,” thotë Farwana.

Izraeli ra dakord për një armëpushim me Hezbollah-un në nëntor 2024 pas një konflikti njëvjeçar, që çoi në vrasjen e pjesës më të madhe të udhëheqjes së këtij grupi. Megjithatë, Izraeli ka vazhduar periodikisht të sulmojë Libanin, përfshirë një sulm të dielën, ku një komandant i Hezbollah-ut u vra në Bejrut, dhe të paktën 13 persona u vranë në një sulm në një kamp refugjatësh palestinezë më 18 nëntor.

Farwana beson se sulmet izraelite në Gaza nuk janë thjesht taktikë ushtarake, por pjesë e një vizioni afatgjatë për të përjetësuar kaosin dhe për të shmangur çdo detyrim politik të ardhshëm.

“Netanyahu nuk dëshiron të kalojë në fazën e dytë,” tha analisti për Al Jazeera-n, duke iu referuar fazës së ardhshme të armëpushimit, ku do të trajtoheshin çështje delikate si rindërtimi dhe administrimi i Gazës. Ai mendon se Izraeli planifikon të zgjerojë zonën nën kontrollin e tij “për të kapur sa më shumë tokë nga Rripi i Gazës që të ketë avantazh në çdo marrëveshje të ardhshme” për enklavën.

Motivet e brendshme

Shumë analistë mendojnë se hezitimi i Netanyahut për të ecur përpara me marrëveshjen e armëpushimit lidhet edhe me llogaritje politike të brendshme.

Me politikën izraelite të ndarë më shumë mes pro dhe kundër Netanyahut, sesa majtas-djathtas, kryeministri e di se rënia nga pushteti mund të shënojë fundin e karrierës së tij politike dhe të çojë në hetime për rolin e tij në dështimet që mundësuan sulmin e 7 tetorit. Përballë disa proceseve për korrupsion, ai mund të përballet me gjykim të përshpejtuar nëse humbet zgjedhjet e ardhshme, që priten para tetorit 2026.

Megjithatë, Farwana thotë se është e pamundur që sulmet izraelite në Gaza të kthehen në shkallën e tyre të mëparshme para armëpushimit.

“Ka presione të mëdha, sidomos nga administrata amerikane,” thotë Farwana. “Donald Trump kërkon që plani i tij – i ashtuquajturi [bordi i paqes], forcat e stabilizimit dhe pjesët e tjera – të ketë sukses.”

“Sapo do të vazhdojnë zgjerimi i zonës së verdhë dhe goditjet e synuara herë pas here. Mund të ketë rritje graduale, por jo kthim në gjendjen e mëparshme.” Por kjo gjendje limboje, thotë Farwana, do të thotë se njerëzit në Gaza nuk do të mund të ndiejnë “asnjë qetësi të vërtetë”.

Këtë situatë e njeh mirë Raghda Obeid, një nënë 32-vjeçare e katër fëmijëve.

Ajo ka kaluar cikle të panumërta zhvendosjesh, dhe shtëpia e saj në Shujaiyya të Gaza City-t është shkatërruar plotësisht. Tani, ajo që e frikëson më shumë është rikthimi i luftës.

Raghda aktualisht jeton me familjen në një tendë në pjesën perëndimore të Gaza City-t. Javën e kaluar, një sulm izraelit goditi zonën.

“Momenti i goditjes së fundit ishte po aq i tmerrshëm sa dita e parë e luftës,” tha Raghda, duke kujtuar mënyrën se si u trembën fëmijët e saj. “E shihnim tymnajat nga larg, njerëz që vraponin e bërtisnin në rrugë duke bartur trupat e vrarë dhe pjesët e tyre të shqyera.”

“Edhe unë u tmerrua. Jam e rritur, dhe prapë pata frikë. Thashë: ‘Ka mbaruar, lufta u kthye, dhe tani është radha jonë’,” shtoi ajo me një buzëqeshje të trishtuar.

Ashtu si shumica e popullsisë së Gazës, Raghda dhe familja e saj varen nga organizatat humanitare për ushqim, me shumë pak mundësi pune të disponueshme.

Realiteti është se ata do të jetojnë në një tendë edhe për një kohë të pacaktuar, përfshirë dimrin dhe motin e ashpër që ai sjell.

Çdo ditë, misioni i Raghda-s dhe bashkëshortit të saj është të gjejnë ushqim dhe të sjellin ujë. Fëmijët e tyre vrapojnë nga një vend në tjetrin duke kërkuar një kuzhinë komunitare për të siguruar një vakt.

“Nuk e di çfarë pritet nga ne. Kanë kaluar më shumë se dy vjet, dhe po hyjmë në të tretin, të zhvendosur dhe të thyer kështu. A nuk ka ndonjë zgjidhje për ne?”

“Nuk kemi të ardhura,” tha Raghda. “Jeta jonë nuk ekziston. Jetojmë falë kuzhinave komunitare dhe ujit. Jeta jonë është një luftë pa qenë zyrtarisht luftë.” /Al Jazeera/