Ky rabin nga Ballkani, babai shpirtëror i shtetit sionist

Në përgjithësi pranohet se themeluesi i Sionizmit ndërkombëtar është Theodor Herzl, i njohur si babai shpirtëror i shtetit hebre, i cili në vitin 1897 mbajti konferencën e parë sioniste në Bazel të Zvicrës me qëllim krijimin e një atdheu kombëtar për hebrenjtë në Palestinë.

Megjithatë, kishte figura që u shfaqën dekada përpara Herzl-it, i cili bëri thirrje për Sionizëm në kuptimin e tij modern politik dhe për vendosje në Palestinë në konceptin aktual të vendbanimit. Më i shquari prej tyre ishte rabini Judah ben Solomon Alkalai, i cili kontribuoi fuqishëm në formimin dhe përsosjen e ideve nacionaliste sioniste.

Judah ben Solomon Alkalai (1798 – tetor 1878) ishte një rabin hebre sefardik dhe një nga pararendësit e Sionizmit modern së bashku me rabinin prusian Zvi Hirsch Kalischer.

Judah Alkalai lindi në Sarajevë në vitin 1798, në një kohë kur Bosnja ishte nën Perandorinë Osmane. Ai studioi në Jerusalem, i cili gjithashtu i përkiste Perandorisë Osmane dhe ra nën ndikimin e Kabalës.

Në 1825, ai u bë mësues në komunitetin sefardik të Semlinit të Bosnjës, dhe më pas rabini i tij disa vjet më vonë. Semlini në atë kohë ishte pjesë e kufirit ushtarak të Perandorisë Austriake. Në kohën e mbërritjes së Alkalait, rajoni po përjetonte lëvizje të forta nacionaliste dhe Lufta Serbe për Pavarësi i dha shtysë ideve të reja nacionaliste midis hebrenjve të Ballkanit si Alkalai.

Deri në atë kohë, hebrenjtë jetonin të shpërndarë nëpër botë, duke mos ëndërruar për një shtet që do t’i bashkonte, sepse ata besonin se shpërndarja e tyre ishte një ndëshkim hyjnor që nuk mund t’i rezistohej. Që nga robëria romake në vitin 70 pas Krishtit, hebrenjtë janë zhvendosur nëpër botë.

Judenjtë besonin se një kthim i ri në Jerusalem mund të bëhej vetëm me vullnetin hyjnor nëpërmjet një Mesihu të ri, kështu që edhe hebrenjtë që jetonin në Palestinë nuk aspironin të krijonin shtetin e tyre, por e shihnin praninë e tyre si të jetonin në Tokën e Shenjtë deri në vdekje.

Kjo është arsyeja pse rabini Judah Alkalai u përplas me hebrenjtë, kur nxori një vendim ligjor duke u kërkuar atyre të ktheheshin në Jerusalem dhe të vendoseshin atje.

Për t’i afruar idetë e tij me besimet e hebrenjve të tjerë, ai e formuloi fjalimin e tij bazuar në njohjen e asaj që ata besonin, domethënë se kthimi do të ishte një mrekulli hyjnore përmes një shpëtimtari ose Mesihu të ri.

Megjithatë, Alkalai argumentoi se ata duhet të ndihmojnë veten për të arritur atë mrekulli, kështu që ky aktivitet dhe (vetë)ndihma do të jetë një prelud i shfaqjes së Mesisë së re dhe se kjo nuk është në kundërshtim me parimet e tyre doktrinore, as nuk është në konflikt me vullnetin hyjnor.

Alkalai filloi thirrjen e tij për vendosje në Palestinë dhe në vitin 1834 ai botoi një libër me titull “Dëgjoni, o bijtë e Izraelit”, në të cilin ai përmblodhi vizionin e tij dhe ndër të tjera tha: “Një hyrje e nevojshme për shpëtimin dhe kthimin në Jerusalem është krijimi i vendbanimeve hebreje në tokën palestineze”.

Ky rabin hebre ia dërgoi shkrimet e tij milionerit anglez Moses Montefiore, politikanit francez Isaac-Jacob Adolphe Crémieux dhe figurave të tjera të shquara hebreje, duke shpresuar të fitonte fonde dhe mbështetje politike.

Programet e propozuara nga Alkalai janë të njëjtat programe të zhvilluara më vonë nga Theodor Herzl – gjyshi i të cilit, Simon Loeb Herzl, ishte një ndjekës i Alkalait – që është zbatimi i idesë sioniste që përfshinte blerjen e tokës nga Sulltani Osman, krijimin e një fond kombëtar për blerjen e tokës, iniciativat inicuese për një mbledhje të madhe hebrenjsh nga vende të ndryshme të botës dhe ngritja e një fondi për mbledhjen e kontributeve nga çdo hebre.

Ftesa e Alkalait u pranua nga disa hebrenj evropianë, të cilët ndërthurën idetë e tyre liberale me idetë tradicionale çifute, dhe vendosja në Palestinë u bë një qëllim praktik për ta. Këto ide ishin në fakt fara e idesë sioniste, karakteristikat e së cilës u prezantuan zyrtarisht nga Theodor Herzl në Konferencën e Bazelit, të ndikuar nga idetë e rabinit Alkalai. /tesheshi/