Kinë-BE, beteja për Ballkanin Perëndimor

Europa mbetet financuesi më i madh në Ballkanin Perëndimor, por ndikimi i Kinës po rritet dhe ajo i shpërndan kreditë shpejt dhe me shumë më pak burokraci, por në kushtet e veta dhe me disa efekte anësore negative, shkruan e përditshmja Die Presse.

Kjo e përditshme austriake shkruan se në mjedisin e Bashkimit Evropian po zhvillohet një luftë për ndikim. Ndërsa në Ukrainë Rusia lufton për ndikim me luftë, në Ballkanin Perëndimor beteja nuk bëhet me armë, por me para.

Situata aktuale, sipas gazetës, përshkruhet në një analizë të Institutit të Vjenës për Ekonominë Ndërkombëtare (WIIW) dhe, me pak fjalë, tregon se në Ballkanin Perëndimor “influenca e Kinës po rritet, ndërsa ndikimi i Evropës po zbehet”.

Autori i hulumtimit Branimir Jovanoviç nga WIIW tha për Die Presse se Bashkimi Evropian mbetet donatori më i madh në rajon, por se Kina po e arrin shpejt hapin.

Kreditë, vetëm një pjesë e tablosë

Nga viti 2008 deri në vitin 2023, Bashkimi Evropian vuri në dispozicion të Ballkanit Perëndimor kredi me vlerë gjithsej 25 miliardë euro për projekte infrastrukturore. Kina ka premtuar 17 miliardë dollarë si pjesë e nismës së saj “Belt and Road”. Në Serbi, Kina tashmë ka kaluar Bashkimin Evropian për sa i përket injeksioneve financiare, shkruan Die Presse.

Megjithatë, sipas Jovanoviç, shumica e qeverive në rajon preferojnë të marrin kredi nga BE. Ai tha se kreditë kineze janë më të shtrenjta dhe kanë afate më të shkurtra shlyerje se ato evropiane, por janë më fleksibël dhe kanë më pak kushte, prandaj janë shpesh zgjedhja e parë.

Megjithatë, kreditë tregojnë vetëm një pjesë të tablosë, shkruan Die Presse, sepse BE-ja ofron ndihmë financiare edhe për Ballkanin Perëndimor, ndërsa Kina nuk ka dhënë pothuajse asgjë.

Nga viti 2007 deri në vitin 2023, BE-ja vuri në dispozicion grante prej gati 13 miliardë eurosh për Ballkanin Perëndimor, ndërsa Kina dha vetëm 350 milionë euro për rajonin midis 2001 dhe 2021.

Mesatarisht, shkruan Presse, ndihma e BE-së përmes Instrumentit për Asistencën e Para-Aderimit (IPA) dhe Planit Ekonomik dhe Investimeve të Ballkanit Perëndimor (WPTF) kontribuoi me 2.4 për qind të PBB-së në vit në të gjithë rajonin, ndërsa angazhimi financiar i Kinës ishte gjysma e asaj.

Prania e Kinës në rajon, me efekte anësore

“Pra, Evropa është financuesi më i madh në Ballkanin Perëndimor dhe do të mbetet i tillë në të ardhmen e parashikueshme. Por Evropa është gjithashtu mjaft e ngadaltë si donatore parash”, shkruan Presse.

“Shumë projekte me ndihmën e premtuar financiare nga Evropa po zbatohen me ngadalësi rraskapitëse”, tha Jovanoviç, duke shtuar se roli i Kinës si kreditore po rritet kryesisht sepse Evropa e lejon dhe sepse ajo nuk ndërhyn në mënyrë të tepruar.

Europa, sipas tij, duhet të bëhet më e shpejtë dhe më pak burokratike dhe se rajoni nuk duhet ta shikojë atë vetëm nga prizmi i zgjerimit të mundshëm të BE-së, por edhe nga thjerrëzat gjeoekonomike dhe gjeopolitike.

Sepse prania e Kinës në rajon vjen me efekte anësore.

Gjeopolitikisht, sepse ndikimi i Pekinit po rritet në mjedis. Ekonomikisht, sepse Kina, si rregull, insiston që kompanitë kineze që dërgojnë punëtorë kinezë të marrin pjesë në projekte infrastrukturore dhe me këtë vijnë disa dilema që kanë të bëjnë me korrupsionin, projektet e cilësisë së dobët, shkeljen e të drejtave të punëtorëve dhe shkatërrimin e mjedisit, tha Branimir Jovanoviç. /tesheshi.com/