Çfarë tarifash po vendos Kina ndaj SHBA-së – dhe pse janë të rëndësishme?

Kina ka reaguar me shpejtësi ndaj vendosjes së tarifave 10 për qind për mallrat kineze nga presidenti i Shteteve të Bashkuara, Donald Trump.

Ato hynë në fuqi në orën 05:01 GMT të martën, dhe pak çaste më vonë, Ministria e Financave e Kinës njoftoi se do të vendosë tarifa prej 15 për qind për importet e gazit natyror të lëngshëm (LNG) dhe qymyrit nga SHBA-ja, si dhe 10 për qind për naftën, pajisjet bujqësore dhe disa automjete.

Për më tepër, Ministria e Tregtisë e Kinës dhe Administrata e Përgjithshme e Doganave njoftuan se Pekini do të fillojë të vendosë kontrolle mbi eksportet e disa mineraleve dhe metaleve të rralla, të cilat janë thelbësore për industrinë teknologjike dhe energjinë e gjelbër të SHBA-së. Kina gjithashtu njoftoi masa kundër disa bizneseve amerikane.

Kina caktoi të hënën si datën e fillimit të kundërmasave të saj ekonomike, megjithëse tashmë është goditur nga tarifat amerikane. Trump pritet të flasë me telefon me presidentin kinez Xi Jinping këtë javë.

Gjatë mandatit të parë të Trumpit, Kina dhe SHBA-ja zhvilluan një luftë ekonomike përmes tarifave të ndërsjella që tronditën ekonominë globale. Kësaj here, Trump tha se vendosi tarifa ndaj Kinës për shkak të rolit të saj në trafikun e fentanilit, një opioid sintetik i fuqishëm, drejt SHBA-së.

Çfarë ndodhi me Kanadanë dhe Meksikën, dhe si lidhet kjo me Kinën?

Të shtunën, në të njëjtën ditë kur Trump njoftoi tarifat për Kinën, ai gjithashtu shpalli vendosjen e tarifave 25 për qind për mallrat që vijnë nga Kanadaja dhe Meksika.

Përveç akuzave për lejimin e trafikut të fentanilit në SHBA, ai akuzoi dy vendet fqinje për mungesë veprimi në ndalimin e migracionit të paligjshëm përmes kufijve të tyre.

Kanadaja dhe Meksika reaguan me ashpërsi të ngjashme me atë të Kinës: Presidentja meksikane Claudia Sheinbaum menjëherë urdhëroi vendosjen e tarifave hakmarrëse, ndërsa kryeministri kanadez Justin Trudeau tha se Kanadaja do të vendoste tarifa të njëjta prej 25 për qind për mallra amerikane me vlerë rreth 100 miliardë dollarë.

Retorika dhe kërcënimet nga të tre liderët u përshkallëzuan deri të hënën, kur Trump pati biseda telefonike me Trudeau dhe Sheinbaum, pas të cilave ai njoftoi një pezullim 30-ditor të tarifave.

Nga ana e tyre, Trudeau dhe Sheinbaum thanë se kishin rënë dakord të përmirësonin përpjekjet për të forcuar kufijtë e tyre.

Pse Kina po vonon vendosjen e tarifave deri të hënën?

Duke qenë se telefonata e Trumpit me Xi pritet së shpejti, duket se presidenti kinez po i jep diplomacisë një shans për të funksionuar, ashtu siç ndodhi me Kanadanë dhe Meksikën, sipas Lynn Song, ekonomist kryesor për Kinën në kompaninë financiare holandeze ING.

“Shtyrja e zbatimit të tarifave deri më 10 shkurt lejon që lidershipi i lartë të takohet më parë, duke krijuar ende një mundësi për të dyja palët që të tërhiqen nga konfrontimi dhe të de-përshkallëzojnë situatën,” tha ai për Al Jazeera.

Por sipas Julien Chaisse, profesor në Universitetin City të Hong Kongut, i specializuar në të drejtën ekonomike ndërkombëtare, shumë do të varet nga SHBA-ja dhe nga mënyra se si Trump e sheh vendimin e Kinës për të kërcënuar me tarifa hakmarrëse.

“Nëse Trump e sheh këtë si një sfidë të drejtpërdrejtë, administrata e tij mund të përgjigjet me kufizime të mëtejshme tregtare. Kjo do të përshkallëzonte konfliktin,” tha ai për Al Jazeera.

Çfarë ka kërcënuar të bëjë Kina?

Nëse diplomacia dështon dhe Kina, konsumatori më i madh i energjisë në botë, i përmbahet kërcënimeve të saj për hakmarrje, SHBA-ja do të goditet me tarifa mbi LNG-në, qymyrin dhe naftën e saj, një veprim që Song e quajti një “përgjigje të arsyeshme dhe të ekuilibruar”.

Rregullatori antimonopol i Kinës gjithashtu ka njoftuar hetime ndaj Google (nën pronësinë e Alphabet) dhe ka përfshirë PVH Corp, kompania mëmë e markave si Calvin Klein, dhe kompaninë bioteknologjike Illumina në listën e kompanive që mund të preken nga sanksionet.

Kamionët elektrikë të importuar nga SHBA-ja gjithashtu do të goditen me një tarifë 10 për qind, duke ndikuar potencialisht kompaninë Tesla të Elon Muskut, një aleat i Trumpit, e cila ka promovuar kamionët e saj elektrikë në Kinë.

Lëvizja e Kinës për të kufizuar eksportet e mineraleve dhe metaleve kritike, të përdorura në elektronikë, pajisje ushtarake dhe panele diellore, vjen në një kohë kur Pekini po forcon dominimin e tij mbi nxjerrjen dhe përpunimin e këtyre materialeve.

Masat e reja, të cilat hynë në fuqi menjëherë dhe nuk janë subjekt i afatit të së hënës, përfshijnë metalet tungsten, telur, bismut, indium dhe molibden, si dhe produktet e tyre të lidhura.

Ministria e Tregtisë e Kinës tha se ky veprim është për të “mbrojtur interesat e sigurisë kombëtare”.

Edhe pse kontrollet nuk përbëjnë një ndalim të plotë, eksportet ka të ngjarë të bien ndjeshëm, pasi kompanitë do të duhet të marrin licenca eksporti, një proces që zgjat rreth gjashtë javë. Nuk është e qartë nëse importuesit amerikanë do të kualifikohen për këto licenca.

Cilat janë pasojat e mundshme të reagimit të Kinës?

Veprimet e Kinës kundër importeve nga SHBA-ja prekin një përqindje relativisht të vogël të totalit të mallrave që importon nga SHBA-ja. Sipas llogaritjeve fillestare të ING, kjo shifër lëviz midis 10 dhe 12 për qind bazuar në të dhënat e vitit 2024.

SHBA-ja është një burim relativisht i vogël i naftës së papërpunuar për Kinën, duke përbërë vetëm 1.7 për qind të importeve të saj vitin e kaluar, me një vlerë rreth 6 miliardë dollarë.

Rreth 5.4 për qind e importeve të LNG-së nga Kina vijnë nga SHBA-ja, që arritën në 4.16 milionë tonë vitin e kaluar, me një vlerë 2.41 miliardë dollarë.

Materialet që Kina ka vendosur kufizime në eksport kanë potencialin për të goditur SHBA-në më rëndë, veçanërisht në sektorët e teknologjisë dhe energjisë së pastër. /Al Jazeera/