Plani i Trumpit për Gazën: Çfarë është, pse është i pazbatueshëm dhe pse është refuzuar globalisht!
Presidenti Donald Trump shkaktoi polemika të ashpra me deklaratat e tij të fundit, duke sugjeruar se SHBA duhet të “marrë nën kontroll” dhe të “zotërojë” Gazën.
Më poshtë shqyrtojmë propozimin e tij dhe reagimet ndaj tij.
Çfarë ka thënë Trump për ‘planin’ e tij për Gazën?
Trump ka bërë deklarata kontroverse mbi Gazën, duke argumentuar se SHBA duhet të marrë kontrollin e territorit, të largojë popullsinë vendase dhe ta “rizhvillojë” atë.
Pikat kryesore të propozimit të tij:
- SHBA duhet të “zotërojë” Gazën: Ai ka sugjeruar që SHBA duhet të marrë kontrollin e Gazës për të garantuar stabilitetin.
- Palestinezët duhet të zhvendosen: Ka propozuar zhvendosjen e 2.3 milionë banorëve të Gazës në Egjipt dhe Jordani, duke argumentuar se do të ishin “më mirë” atje.
Citate të Trump:
- “Rripi i Gazës do t’i dorëzohet SHBA-së nga Izraeli në përfundim të luftimeve” mes Izraelit dhe Hamasit, postoi ai në rrjetet sociale. Ai shtoi: “Asnjë ushtar amerikan nuk do të nevojitet!”
- “Nëse mund të sigurojmë një zonë të bukur për të zhvendosur njerëzit, në shtëpi të mira ku mund të jenë të lumtur dhe të mos qëllohen e vriten siç po ndodh në Gaza…”, pa përmendur se kush po i vret palestinezët në Gaza.
- “Besoj se do të kemi një tokë në Jordani, një tokë në Egjipt, ndoshta edhe diku tjetër, por mendoj se kur të përfundojmë bisedimet, do të kemi një vend ku ata do të jetojnë shumë të lumtur.”
- Gaza duhet të bëhet “Riviera e Lindjes së Mesme”: “Kemi një mundësi për të bërë diçka fenomenale. Dhe nuk dua të jem ironik apo i zgjuar, por [Gaza mund të bëhet] Riviera e Lindjes së Mesme.”
- Asnjë qeverisje nga palestinezët: “Hamas e ka bërë situatën aq të keqe, aq të rrezikshme, aq të padrejtë për njerëzit.”
Pse deklaratat e Trump kanë shkaktuar kaq shumë dënime?
- Zhvendosja e detyruar: Propozimi i tij për të dëbuar popullsinë e Gazës është cilësuar si spastrim etnik nga organizatat e të drejtave të njeriut. Sipas ligjit ndërkombëtar, zhvendosja e detyruar e civilëve është një krim lufte.
- Shkelja e të drejtave palestineze: Palestinezët kanë një lidhje historike të thellë me Gazën. Zhvendosja e tyre do të përbënte një Nakba të dytë, duke pasqyruar spastrimet etnike të pothuajse një milion palestinezëve nga milicitë sioniste në vitin 1948, për të krijuar shtetin e Izraelit.
- E parealizueshme dhe e pazbatueshme: Ideja e zhvendosjes së miliona njerëzve për të ndërtuar një resort luksoz në një zonë të shkatërruar nga lufta shihet gjerësisht si joreale, e shkëputur nga realiteti dhe “moralisht e papranueshme”, sipas Dov Waxman, drejtor i Qendrës Nazarian për Studime Izraelite në UCLA.
-
Cili ka qenë reagimi nga Gaza?
Palestinezët në Gaza kanë reaguar me zemërim dhe refuzim ndaj komenteve të Trump.
Ata argumentojnë se Gaza është shtëpia e tyre dhe se propozimi shpërfill të drejtat dhe lidhjen e tyre historike me tokën.
“Ku do të shkonim?” – tha Imad al-Qassas, një 60-vjeçar dhe baba i gjashtë fëmijëve në Gaza. “Edhe sikur të hapeshin kufijtë dhe të ofrohej migrim vullnetar, unë kurrë nuk do të largohesha, pavarësisht sa e vështirë është situata ime.”
Hamas, autoriteti qeverisës në Gaza, e ka quajtur idenë e Trump “qesharake dhe absurde”.
Presidenti i Autoritetit Palestinez, Mahmoud Abbas, mandati i të cilit shtrihet mbi pjesë të Bregut Perëndimor të pushtuar, tha se kjo është një “shkelje e rëndë e ligjit ndërkombëtar”.
Cili ka qenë reagimi i Izraelit?
Në të njëjtën konferencë për shtyp ku Trump bëri këto deklarata, Kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu i quajti ato inovative dhe tha se ishin menduar në “një nivel shumë më të lartë”, duke sugjeruar se mund të ishin një rrugë e vlefshme për t’u eksploruar.
Izraeli pretendon se Gaza përbën një kërcënim për sigurinë e tij dhe se një nga objektivat kryesore të luftës në vazhdim është eliminimi i çdo kërcënimi të mundshëm në të ardhmen.
A mund ta realizojë Trump këtë plan?
Jo, ai nuk mundet.
Trump nuk ka fuqinë ligjore, ushtarake apo diplomatike për ta zbatuar këtë ide.
- Asnjë autoritet mbi Gazën: Gaza nuk është territor i SHBA dhe SHBA nuk ka juridiksion atje. Gjithashtu, ekspertët argumentojnë se SHBA nuk do të angazhohej me burime financiare dhe logjistike për ta realizuar këtë plan.
- Zhvendosja masive është pothuajse e pamundur: Trump duket se beson se mund të detyrojë dy milionë palestinezë të largohen nga toka e tyre – shumica e të cilëve nuk duan të largohen.
- Ligjet ndërkombëtare e ndalojnë këtë: Gjatë një interviste për Fox News, Trump tha se nuk planifikon të lejojë kthimin e popullsisë së Gazës. Deportimi ose zhvendosja e detyruar e një popullsie civile përbën shkelje të ligjit humanitar ndërkombëtar.
- Vendet fqinje nuk pajtohen: Egjipti, Jordania dhe Arabia Saudite e kanë refuzuar hapur këtë ide, dhe SHBA nuk mund t’i detyrojë ta pranojnë. Megjithatë, Egjipti dhe Jordania varen shumë nga ndihmat amerikane dhe mund të duhet të kërkojnë alternativa për financim nëse duan të distancohen nga SHBA.
Çfarë po thonë vendet fqinje?
- Egjipti: Kundërshton fuqishëm çdo zhvendosje të detyruar të palestinezëve. Zyrtarët egjiptianë kanë deklaruar se po punojnë për një “vizion gjithëpërfshirës” për rindërtimin e Gazës që nuk përfshin dëbimin e popullsisë.
- Jordania: Mbreti Abdullah II ka refuzuar idenë e Trump, duke deklaruar: “Ky është qëndrimi i unifikuar arab.” Ai shtoi se “Rindërtimi i Gazës pa zhvendosjen e palestinezëve dhe adresimi i krizës humanitare duhet të jetë prioriteti i të gjithëve.”
- Arabia Saudite: Ministria e Jashtme saudite tha se e refuzon çdo përpjekje për të dëbuar palestinezët nga toka e tyre, duke e përshkruar qëndrimin e saj si “të qartë dhe të panegociueshëm”. /Al Jazeera/
